Δημιουργία ή «δημιουργική» καταστροφή;

'' Δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από το να αισθάνεται κανείς δημιουργός. Ο θρίαμβος της ζωής εκφράζεται με τη δημιουργία. '' (Henri Bergson, 1859-1941, Γάλλος φιλόσοφος, κάτοχος Νόμπελ 1927)

Στην εποχή της κρίσης, φαίνεται ότι ακόμη και οι αναλυτές τα έχουν χάσει. Από την μία πλευρά, καταστροφολογούν για την χώρα μας, έχοντες επικρεμάμενη την «δαμόκλειο σπάθη» της εξόδου της Ελλάδας από το Ευρώ, ενώ κάποιοι άλλοι ζητάνε επαναστοχοθεσία και ενεργοποίηση του κοινωνικού μας δυναμικού. Και στη μέση, όλοι εμείς, να ισορροπούμε (σε μία «ισορροπία τρόμου», ομολογουμένως) ανάμεσα στον πεσιμισμό, «μπολιασμένο» με μεγάλες δόσεις μηδενισμού, και στην ανάγκη εξόδου από το τέλμα.

Είμαι από εκείνους τους λίγους που εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι ακόμη και στη δίνη της πιο σοβαρής κρίσης της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, όπως συνηθίζουμε να την αποκαλούμε, με πολυεπίπεδες επιπτώσεις στον κοινωνικό και παραγωγικό ιστό, υπάρχουν ακόμη προϋποθέσεις αφενός μεν ανάκαμψης, αφετέρου δε επαναπροσδιορισμού προτεραιοτήτων και οράματος. Και πιστεύω ακράδαντα ότι μπορούμε να εκμεταλλευθούμε την κρίση προς όφελος μας. Το «στοίχημα» αυτό το προηγούμενο έτος το χάσαμε. Ίσως το 2013 να είναι η τελευταία μας ευκαιρία…

Πρέπει επιτέλους να σταματήσουμε να «παράγουμε» μόνο υπηρεσίες και πτυχιούχους. Και να «πουλάμε» προς τα έξω ήλιο και θάλασσα. Ή τουλάχιστον (δεν τρέφω αυταπάτες), να περάσει αυτή η… εθνική μας μεθοδολογία (εδραιωμένη εδώ και χρόνια σε ένα ευρύτατο κοινωνικό consesus) σε δεύτερη θέση. Αν δεν προσαρμοστούμε –έστω και τώρα- στην διεθνή πραγματικότητα, θα συνεχίσουμε να βλέπουμε τα τρένα να περνούν. Και θα μετράμε χαμένες ευκαιρίες. Εξαρκούμενοι σε αλληλοκατηγορίες και ευθυνομετάθεση. Την ίδια στιγμή που θα βιώνουμε ένα διογκούμενο χάσμα με τις ταχύτητες ανάπτυξης του «παγκοσμίου χωριού», όπως εύστοχα το είχε ονομάσει ο «γκουρού» των ΜΜΕ Marshall Mac Luan.

Οφείλουμε  (το κλασικό «προς τα παιδιά μας», μάλλον σήμερα αποτελεί ευσεβή πόθο) να ανασυνθέσουμε δημιουργικά τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας. Να δώσουμε κίνητρα για το επιχειρείν και όχι να ευρίσκουμε διαρκώς νέες τροχοπέδες, να «απο-δαιμονοποιήσουμε» την ιδιωτική πρωτοβουλία, να ξεφύγουμε από εμμονές και ιδεολογήματα του παρελθόντος. Να απομονώσουμε τους δήθεν «οικολόγους» που διαστρεβλώνουν τον πυρήνα της ουσιαστικής οικολογίας και επιζητούν προσωπική κοινωνικοπολιτική επιβεβαίωση από «κινηματικές» διαδικασίες, αμφισβητήσιμου ρόλου και κοινωνικής αποδοχής και που ομιλούν (ενίοτε και φωνασκούν) ως… πλειοψηφούσες μειοψηφίες. Να απογυμνώσουμε ιδεολογικά τους «αριστερούς» με «δεξιές» τσέπες και τους «δεξιούς» με «αριστερή» φρασεολογία, που εφευρίσκουν κοινωνικοπολιτικούς διαχωρισμούς της βιομηχανικής εποχής στον μεταβιομηχανικό 21^ο αιώνα.

Και να δημιουργήσουμε τις ουσιαστικές προϋποθέσεις για ορθολογική ανάπτυξη. Με σαφές, λιτό και εκ των προτέρων προσδιορισμένο πλαίσιο και κανόνες. Προφανώς και όχι με ασυδοσία, αλλά με συγκεκριμένη μεθοδολογία. Με στροφή της νεολαίας μας στην εξειδικευμένη γνώση που αποτελεί «όπλο» και στην αγορά εργασίας και στην δι-επιστημονική κοινότητα. Με νέα θεματικά αντικείμενα γνώσης και επαγγελματικού προσανατολισμού. Με προσαρμογή στα κελεύσματα των καιρών και της εποχής της πληροφορίας και της ψηφιακής ανάπτυξης. Με αναδιάρθρωση καλλιεργειών, πιστοποίηση και εμπορική προώθηση των τοπικών μας προϊόντων. Με σεβασμό στην παράδοση και με το βλέμμα μπροστά και όχι στο πλάι ή πίσω από την πλάτη μας. Με ένα κράτος μικρό και ευέλικτο, με μία δημόσια διοίκηση παραγωγική και σύγχρονη. Δίχως προσήλωση στους φόρους, αλλά στα κίνητρα ανάπτυξης.

Άραγε τα παραπάνω αποτελούν φενάκη; Προφανώς και όχι. Ούτε απαιτούν δυσβάστακτο κόστος και κοινωνικές ανατροπές. Η Ελλάδα του 2013 απαιτεί ιδεολογικές ανατροπές και δημιουργικές ρήξεις κατεστημένων. Περιορισμό των δημοσίων δαπανών, ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, ενεργοποίηση της πνευματικής ηγεσίας.

Οι διλημματικού χαρακτήρα αποφάσεις δεν μου αρέσουν. Δεν μπορώ όμως να μην αναγνωρίσω ότι το 2013 οι επιλογές είναι σαφείς: είτε ανασύνταξη και επαναπροσδιορισμό στόχων και μεθοδολογίας είτε εμμονή σε αποτυχημένα μοντέλα και παρωχημένα σχέδια και, εν τέλει, οπισθοδρόμηση. Ή δημιουργία ή «δημιουργική» καταστροφή…

Χ.Ι.Π.